Menisküs Yırtığı

Vücudumuzun en sık yaralanan bölgelerden biriside menisküslerimizdir. Menisküsler diz bölgesinde en büyük iki kemiğimizin kesiştiği noktada bulunan ince yastıkçıklardır.

Dizde uyumlu bir eklem oluşturması, yükün taşınması, birçok yöne dönme hareketinin yapılabilmesi gibi önemli görevleri vardır.

Futbol gibi karşılıklı temas sporlarında dizin dönmesi, ani hareketlerde meydana gelen katlanma, tek diz üzerine yüklenme sonrasında menisküsler yırtılabilir.

Sporcularda bu yaralanmalara ön çapraz bağ(ÖÇB) yaralanmaları da eşlik edebilir.

İleri yaş grubunda ise herhangi bir travma olmaksızın dizde gelişen dejenerasyon ve kıkırdak hasarına bağlı olarak, menisküsler yırtılabilirler.

Ayrıca her yaş grubunda bir travma olmaksızın dejenerasyonla giden yırtıklar görülebilir.

İç menisküs daha geniş ve kalındır. Ayrıca iç yan bağa sıkıca tutunur. Bu yüzden, daha hareketli olan dış menisküse göre daha sık yaralanır ve yırtılır

Belirti ve şikayetler
Dizde şişlik ve ağrı
Eklem hareket kısıtlılığı
Eklem hareketleri sırasında dizden ses gelmesi
Dizin iç ve dış yan kısımlarındaki menisküsler üzerine basmakla hassasiyet
Menisküsün yırtık parçası eklem içine düştüğünde takılma, kitlenme.

Tanı
Doktorunuza herşeyin hangi travma ile nasıl başladığını anlatın. Çeşitli manevralarla dizinizi muayene edilir. Ayırıcı tanı için röntgenler ve menisküslerin görüntülenmesi için MRI istenebilir. MRI bize menisküsler hakkında yaklaşık %80-90 civarında doğru bilgi verir. Dizin kilitli kaldığı durumlarda artroskopik muayene önerilebilir. Menisküs yırtıkları birkaç tipte olabilir. Yırtıklar; horizontal, parçalı, oblik, kova sapı şeklinde olabilir.

Menisküs yırtıklarının başlangıç tedavisinde
istirahat
buz uygulaması
bandaj sarılması
dizin kalp seviyesinden yüksekte tutulması gerekir.

Bu tedavinin sonunda şikayetleriniz geçebilir. Meniskünün sadece 1/3 dış (eklem kapsülüne yakın) bölümünde kan dolaşımı vardır. Bu bölgelerdeki yırtıklarda , menisküs kendi beslenmesi sayesinde iyileşebilir. 2/3 iç bölgede ise tam bir tamir olmaz.

MENİSKÜS CERRAHİSİ

Cerrahi tedavi menisküsün iyileşemediği ve şikayetler oluşmaya devam ettirdiği zamanlarda planlanmaktadır. Menisküs cerrahisi günümüzde artroskopik cerrahi ile yapılmaktadır.

Menisküs yırtıkları, kıkırdakta aşınmaya ve ileri dönemde kireçlenmeye neden olur. Genç, aktif yaşam süren kişilerde menisküs yırtıklarının ameliyat edilmesi önerilir. Cerrahi sonrası rehabilitasyon tedavinin önemli bir parçasıdır.

İki tip menisküs cerrahisi vardır.

1. Meninsektomi (yırtık menisküsün alınması); Hasarlı menisküs bölümü kesilerek çıkarılır. Küçük yırtıklarda önemli bir sorun oluşmaz.

Menisküs alınmasının avantajı hastaların ameliyattan 4-6 saat sonra yürümekte ve 3 hafta sonra spora dönmeleridir.

Dezavantajı; menisküsün büyük kısmının yırtık olduğu durumlarda menisküsün büyük bir kısmı -bazen tamamı- alınır. Bu da zaman içinde diz ağrılarına ve kireçlenmeye neden olabilir.

AMELİYAT SONRASI SÜREÇ

Hastalar ameliyathaneye alındıktan sonra önce uyutulmakta, steril ortam için ilgili bacak silinmekte ve örtülmekte sonrasında artroskopinin sistemleri kurulmaktadır.Bu ortalama 40 dakika bir zaman gerektirmektedir. Operasyonun ortalama süresi 30 dakika-1 saat civarındadır. Dizdeki diğer sorunlar (kıkırdak, bağ lezyonları gibi) da aynı anda opere ediliyorsa bu süre uzayabilir. Operasyon sonrası hastalar 30 dakika-1 saat arasında ayılma odasında bekletilmekte ve sonra da odalarına alınmaktadır.

2. Menisküsün dikilmesi; Menisküsün 2/3 dış kısmı iyileşme potansiyeli gösterir. Bu bölge menisküs fonksiyonlarının % 90’ını yapar. Bu nedenle bu bölgedeki yırtıklar mümkün olduğunca dikilmelidir.

Avantajı menisküsün orjinale yakın biçimde iyileşerek uzun vadeli bir diz performansı sağlar.

Dezavantajları ise ameliyat sonrası 6-8 hafta koltuk değneği kullanılması gerekmesi, hastaların % 10’unda dikilen yırtığın iyileşmemesi ve spora dönüşün 3-4 ayı bulmasıdır.

Temel kural; dikilebilecek tüm menisküs yırtıkları dikilmelidir, alınmamalıdır.

Yırtık menisküsün alınması

Normal menisküsün artroskopik görüntüsü
Menisküsün alınması durumunda;

Genellikle fazla bir ağrı olmamaktadır ve basit ağrı kesicilerle tamamen kontrol edilebilmektedir.

Hastaların dizinde (kliniklerde uygulama farkları vardır) elastik bandaj, bacağa giydirilmiş antiembolik çorap bulunur.

3-4 saat sonra hastalara yemek verilir. Yemek sonrası hastaların ayağa kalkmalarına izin verilir. Ayağa kalkmadan önce 5 dakika kadar oturarak başın dönmediğinden emin olunmalı, baş dönerse uzanarak 1 saat sonra ayağa kalkma yeniden denenmelidir. Koltuk değneğine ihtiyaç duymadan korkusuzca basabilir ve dizinizi bükebilirsiniz.

Ameliyattan çıktıktan 4-6 saat sonra taburcu olacaksınız. Hastanede kaldığınız sürece dizinize buz uygulanacaktır. İlk 2 gece 38 civarında ateşiniz olabilir, enfeksiyon anlamına gelmez. Enfeksiyon bulguları 3. günde başlar.

Dikkat; ateşiniz 38 derece üzerine çıkar, bacakta ağrı-ayak parmaklarınızda şişme olursa doktorunuzu derhal arayın.

Eve döndükten bacağınızı uzatarak yatabilir veya oturabilirsiniz. Buz uygulamaya 3 gün devam etmelisiniz. İhtiyaçlarınız için dilediğiniz sıklıkta ayağa kalkabilir ve dizinizi bükebilirsiniz. Bu dönemde dizinizdeki bandajı veya çorabı kesinlikle çıkarmayın. Aksi taktirde dizinizin içinde kanama ve şişme olabilir.

Egzersizlerinizi aksatmada her gün tarif edildiği şekilde yapınız. Ağrınız olursa ağrı kesicinizi alınız. 3.günden sonra ofisinize uğrayıp oturarak çalışabilirsiniz.

5. günden itibaren masa başı işlerinize dönebilirsiniz. Eğer işinizi organize edebilirseniz 10 gün ofise gidebilirsiniz.

10. günde dikiş alındıktan sonra fizik tedavi başlanır. Fizik tedaviniz genellikle haftada 3 gün olmak üzere 1. ayın sonuna kadar devam edecektir. Sonuçta kaliteli fizik tedavi en etkili faktörlerden biridir.

2. haftadan sonra daha aktif olabilirsiniz, araba kullanabilirsiniz. 1. ayın sonunda sportif aktivitelere başlayabilirsiniz

Menisküs dikişi sonrası;

Ameliyat sonrası işlemler, meniküsün alınmasıyla çoğunlukla aynıdır. Farklı olarak; 6-8 hafta koltuk değneği kullanılır. Fizik tedavi 3 ay sürer. 8. haftadan sonra daha aktif olabilirsiniz, araba kullanabilirsiniz fakat sportif aktivite halen yasaktır. 3-4. ay sonunda sportif aktivitelere yavaş yavaş başlayabilirsiniz. Amatör sporcularda tam spora dönüş 6 ay sonundadır.
Ameliyatın riskleri nelerdir?

Enfeksiyon; Artrokopik operasyonlarda enfeksiyon oranı % 1 in altındadır. Enfeksiyon olursa antibiyotik tedavisi ve Artroskopi ile eklemin yıkanması gerekir.

Enfeksiyon olmaması için anestezi sırasında damardan antibiotik verilmektedir.

Derin ven trombozu (toplar damarlarda kan pıhtılaşması); Bu komplikasyon %5 in altındadır. Genellikle 3. günden sonra görülme olasılığı başlar, 6-10. günler en fazla görülür.

Derin ven trombozundan korunmak için, operasyon sonrası antiembolik çoraplar giydirilmesi, yatak içi egzersizler ve erken ayağa kaldırarak yük verme riskleri azaltmaktadır.