Omuz

 AKUT OMUZ ÇIKIKLARI

Omuz çıkıkları öne, arkaya, aşağıya ve çok yönlü olmak üzere 4 tiptedir. Öne çıkıklar en sık görülen tipidir. 20 yaşından önce olan çıkıklarda kürek kemiğinde eklem yapısına katılan labrum dediğimiz, kol kemiğine bariyer görevi yapan yapı zedelenir ve kürek kemiğine yapıştığı yerden ayrılır. Bu bariyer yapısı zedelendiği için omuzun tekrar çıkma olasılığı artar.

 

İlk omuz çıkığı genellikle oldukça büyük bir travmayla olur.
İlk çıkıktan sonra tedavi kurallarına uygun yapılmış olsa bile yeniden çıkma olasılığı vardır. Özellikle ilk çıkık 20 yaş altında olmuşsa, yeniden çıkık olasılığı %80’dir. 40 yaş sonrası ilk omuz çıkığı geçiren hastalarda tekrarlayıcı çıkık oranı %20 civarındadır.

Öne Çıkığın belirtileri:
Akut öne çıkığı olan hastalar kollarını gövdeye bitişik tutarlar.
Omuzlar arasındaki simetri bozulmuş ve omuz ekleminin olduğu yerde bir boşluk oluşmuştur.
Omuz hareketleri aşırı derecede ağrılıdır.

AKUT ÇIKIKLARIN TEDAVİSİ

Genel anestezi olmadan çıkığın yerine yerleştirilmesi: Çıkığın yerine yerleştirilmesi hastaya ani bir rahatlık verir. Yumuşak ve ağrısız bir yerine oturtma işlemi için kasların gevşek olması gerekmektedir. Hasta gevşedikte sonra değişik manevra teknikleri ile omuz eklemi yerine oturtulur.

Genel anestezi altında çıkığın yerine yerleştirilmesi:Eğer hastanın omuz eklemi anestezi almadan yerine oturmuyorsa veya hastada çıkıkla birlikte kırık varsa genel anestezi altında yerine yerleştirilmelidir.

Hastanın omuz eklemi yerine oturtulduktan sonra omuz eklemi bir bandaj ile sabitlenir. Çıkık sonrası ağrı geçene kadar sabitleme devam etmelidir. Genellikle ilk çıkıklarda bu süre 3 haftaya kadar ulaşır. Hareket ve rotator kılıf kaslarının güçlendirme egzersizleri erken dönemde başlanmalıdır. Spor veya diğer aktivitelere dönüş için yeterli güce ulaşılana kadar beklenmelidir.

TEKRARLAYAN OMUZ ÇIKIKLARI

Omuz bir defa çıktıktan sonra omuzun stabilizasyonunu sağlayan dokuların bir kısmının iyileşememesi omuzun yeniden çıkmasına neden olur. Bunlardan en sık görüleni labrum denen kıkırdak desteğin kemiğe yapışma yerinden ayrılması (Bankart lezyonu), omuz kapsülündeki gevşeme ve kol(humerus) kemiğinin baş kısmındaki hasarlar (Hill sacs lezyonu) sorumlu tutulmaktadır. Bu problemlerin onarıldığı cerrahi müdahaleler sonrasında bile yeniden çıkıklar oluşabilmektedir.

Tekrarlayan omuz çıkıkları eklemde bozulma ve kireçlenmelere neden olabilirken omuz çevresi kas ve tendonlarda kalıcı hasarlar oluşturabilir. Bu nedenlerle tekrarlayan omuz çıkıklarında cerrahi tedavi önerilir.
Omzunuz çıktığında derhal doktora başvurun. 3-4 hafta tesbit sonrası omuz adelelerinin kuvvetlendirilmesi önemlidir. Bütün bunlara rağmen omzunuz yeniden çıkabilir.

Tekrarlayıcı çıkık tipleri

Travma sonrası oluşan çıkıklar:İlk çıkık çoğunlukla önemli bir travma ( düşme, çarpma, trafik kazası) ile oluşur. Omuzun tekrar çıkma olasılığı artar. İlerleyen vakalarda çıkıklar çok kolay olabilmekte ve hastalar genellikle omzunu kendileri yerleştirebilmektedirler. Tek tedavi seçeneği ameliyattır.

Atravmatik çıkıklar:İlk çıkığın önemli bir travma olmadan, günlük işler sırasında omuz ekleminin fazla zorlanması ile oluşur (kolu çevirmek, fırlatma, ters bir hareket yapmak gibi). Hem arkaya hem öne çıkar.Bu hastalarda omuz çok kolay çıkmakta ve yerine girmektedir. Fizik tedavi ile % 80 başarı elde edilir. Fizik tedaviye cevap vermeyenlerde ise ameliyat gerekir.

İstemli çıkıklar:Hastalar omuzlarını istemli olarak öne ve arkaya çıkarıp yerine yerleştirirler. Bu hastaların öncelikle istemli çıkık yapmaktan vazgeçmeleri gerekir. Bunun için bazen psikolojik tedavi gerekebilir. İstemli çıkık yapmaktan tamamen vazgeçen hastalarda atravmatik çıkıktaki gibi tedaviye devam edilir. Fizik tedaviye rağmen belirli hareketlerde çıkık oluşuyorsa cerrahi tedavi denenebilir fakat cerrahi tedavi başarısı oldukça düşüktür.

CERRAHİ TEDAVİ
Genelde artroskopik ameliyatlar ile % 80, açık ameliyatlarla ise % 85 civarında başarı sağlamaktadırlar.

Artroskopik cerrahinin avantajları :
Rehabilitasyonu daha kolaydır
Eklem hareketlerinde kısıtlanma riski azdır
Cillte daha az iz bırakır

Artroskopik cerrahinin dezavantajları :
Kemik defektlerine bağlı tekrarlayan çıkıklar tedavi edilemez
Yeterli destek dokusu yoktur
Nüks riski çok küçük oranda da olsa daha yüksektir.

Omuz çıkıklarının değişik tiplerinde değişik artroskopik cerrahi yöntemleri vardır.

Artroskobik bankart tamiri; Labrum denilen omuz yuvasının ön kısmında bulunan kıkırdak destek, tekrarlayıcı omuz çıkıklarının en önemli nedenlerinden biridir. Arkada 1 önde 2 küçük bir delik aracılığıyla yapılan bu cerrahide labrum orjinal yerine dikilir.

Eklem kapsülünün daraltılması; Amaç tekrarlayıcı çıkıklarla bollaşmış eklemi kapsülünün daraltılmasıdır. Daraltma için bol kapsülün alt bölümünden başlanarak yukarı doğru dikişlerle bolluk sıkılaştırılır. Genelde bankart tamirine ek olarak yapılır.

Ameliyat sonrası süreç
Ameliyat sonrası uygulanan fizik tedavi ve rehabilitasyon en az cerrahi kadar önemlidir.
Ameliyat sonrası dönemde kol 4 hafta askıda kalır.
Askıda kaldığı sürece günde 3 kez verilen omuz sallama ekzersizleri yapılır.
Hasta 5. günden itibaren banyo yapabilir.

Kolun askıda kaldığı süre içinde askı çıkarılarak omuz sabit kalmak üzere yemek yenilebilir, bilgisayar kullanılabilir ve yazı yazılabilir.
4-6 haftalar arası pasif ve kısıtlı aktif hareketlere izin verilir.
6-10. haftalar arasında aktif hareketlerin çeşitliliği arttırılır. Bu süreçte hastalar günlük işlerinin büyük kısmını yapabilir, kolun omuz seviyesinin üzerine yana açılması dışındaki hareketlere izin verilir.
10 ve 12. Haftalar arasında omuz hareketlerinden fırlatma hareketi dışındaki hareketlere izin verilir.
12-16. haftalarda tüm hareketlere izin verilmeye başlanır.
4. ayda spora izin verilir. Kolun baş üstü pozisyonunda yoğun kullanıldığı sporlara (Tenis, basketbol, voleybol) 6. ayın sonrasında izin verilir.

 

Kolunuzu baş üzerine kaldırma konusunda zorluğunuz varsa, diğer omzunuza dokunamıyor veya kolunuzu arkaya götüremiyorsanız omuz hareketlerinde bir kısıtlanma var demektir. Hareket kısıtlılığı “Donmuş Omuz” hastalığında ilk belirtilerdir.

Kimlerde daha sık görülür?
Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür
Genellikle 40-65 yaş arası sıktır
Şeker hastalarının % 10 -20 inde görülür. Bunların tedavisi daha zordur.
Omuzun yaralanma, sakatlanma veya ameliyat gibi nedenlerle sabitlenmesi gereken durumlarda
Hipertiroidi, kalp-damar hastalıkları, depresyon, parkinson gibi rahatsızlıklar
Omuz bölgesindeki yumuşak doku lezyonları (hasar), tendinitler (tendon hasarı), bursitler ( eklem bölgesindeki kese iltihaplanması)
Boyun fıtığı ve kireçlenmesi olanlarda
Ağrı eşiği düşük kişilerde daha sık görülür.

Hastalığın nedeni nedir?

Donmuş omuz hastalığının nedeni bilinmemektedir. Bir enflamasyon sonucu omuz kapsülünde kalınlaşma ve büzülme oluşur. Bu durumda omuz başının eklemdeki hareketi kısıtlanır. Bu nedenle modern omuz tedavilerinde omuza uygulanan tespit süreleri çok kısaltılmış ve bu süre içinde omuz hareketleri önerilmeye başlanmıştır.

 

Donmuş omuz genellikle tek omuzda olur. Ancak vakaların 1/3 ünde her iki omuz hareketlerinde kısıtlanma vardır.

Hastalığın seyri nasıldır?

Donmuş omuz yavaş ve sinsice gelişir. Hastalık genellikle 3 aşamada gelişir.

1-Başlangıç dönemi; Geceleri daha fazla olmak üzere ağrı vardır. Artan ağrı ile birlikte hareket kısıtlılığında bir artış görülür. Bu aşama 2 ile 9 ay sürer.

2-Donma dönemi; Ağrı azalmaya başlar ve kol hareketleri ağrısız hale gelir. Ancak hareket kısıtlılığı artmıştır. Bu kısıtlılık diğer kol hareket açıklığının yarısına kadar ilerleyebilir. Bu aşama 4 ile 12 ay sürebilir.

3-Çözülme dönemi; İlerleme durur. Hastaların bir kısmında hareket yeteneğinde dereceli bir artış olur. Bu dönem 12-48 ay kadar sürebilir. Bu dönemde bazı hastalarda omuz hareketlerini geri kazanmak için ameliyat gerekebilir.

Bu tür yakınmalarınız varsa hiç zaman geçirmeden bir ortopediste başvurun. Erken dönemde başlanılan tedavinin çok daha etkili ve daha basit olduğu unutulmamalıdır. Doktorunuz muayene ardından bir röntgen isteyecektir. MR incelemesi genellikle istenir.

TEDAVİ

Tedavi hastalığın hangi aşamada ve ciddiyette olduğuna göre biçimlendirilir. Tedaviyi 5 aşamada değerlendirmek mümkündür;

1- İlaç ve egzersiz tedavisi; Ağrı kesici-anti romatizmal ilaçlar ile birlikte fizyoterapistler tarafından öğretilen egzersizler hastalığın ilk aşamalarında önerilir. Egzersizler ağrılı olabilir ancak düzenli yapmak omuzda hareket kısıtlılığının gelişmesini engelleyebilir. Egzersizlere başlamadan omuzu ısıtmak – sıcak uygulamak ağrıyı azalttığı gibi hareket açıklığını arttırır. Egzersiz sonrası ise enflamasyonu azaltmak için soğuk-buz uygulaması yapılır.

2- Fizik tedavi; Omuz hareketlerinde kısıtlılığın artmaya devam ettiği durumlarda zaman geçirmeden başlanmalıdır. Aşırı zorlama hastalığın hızlanmasına neden olabilir. Hastalığın seyrine bağlı olarak 2-12 aya kadar uzayabilir.

3- Eklem içi kortikosteroid uygulaması; Fizik tedavi yanıtı az ise veya aşırı ağrı nedeni ile terapi tam yapılamıyorsa kullanılan oldukça etkili bir yöntemdir. Uygulanılan kortikosteroid dozu ve tipi nedeniyle kortizonun klasik yan etkileri görülmez.

4- Genel anestezi altında manüplasyon; Önceki yöntemlere cevap vermeyen özellikle de III. aşamadaki hastalarda genel anestezi altında omuzun daralmış kapsülü zorlanarak yapışıklıkların yırtılması sağlanır. Ardından harekete ve fizik tedaviye başlanır ve yeniden yapışıklıkların oluşmasının önüne geçilir.

5- Omuz artroskopisi; Genel anestezi sırasında manüplasyonla yeterli gevşetme sağlanamadığında veya ileri derecede omuz hareket kısıtlılığı olan kişilerde tercih edilen bir yöntemdir.

Donmuş omuzda 2 adet 1 cm’lik kesiden eklem içine girilerek kalınlaşmış ve daralmış kapsül gevşetilmektedir. Ağrısız bir işlemdir. Fakat derhal hareket ve fizik tedaviye başlayarak yeniden yapışıklıkların önüne geçmek gerekir.

Rotator kılıf humerus (üst kol kemiği) kemiğinin üst ucundaki omuz eklemini yapan baş kısmını çepeçevre saran kas yapısıdır.

Rotator kılıf kolumuzu yukarı kaldırmada ve döndürme hareketinde yardımcıdır. Rotator manşet kolumuzu yukarı kaldırırken kol kemiğinin kürek kemiği yuvasında sıkı bir şekilde durmasını sağlar.

Hastalar genellikle orta ve ileri yaş grubundadır. Ancak özellikle travma sonrası her yaşta görülebilir. Rotator kılıfta oluşan yırtıklar ciddi ağrıya neden olur. Ayrıca omuzda güçsüzlüğe yol açar.
Rotator manşet yırtığı gençlerde ve sporcularda ani hareketlerle oluşan yaralanma ile oluşabileceği gibi, zaman içinde kolun baş seviyesinin üzerindeki tekrarlayıcı hareketleriyle de gelişebilir.

Kimlerde daha sık görülür?
Tekrarlayıcı baş üzeri hareketler. Fırlatma sporları, tavan boyama, yük taşıma gibi
Yaşlanmaya bağlı olarak tendon yapısının bozulması yırtık gelişmesini kolaylaştırır
Rotator manşetin bulunduğu aralıkta daralma.

Belirtileri nelerdir?
Baş üstü hareketlerde daha fazla olmak üzere tekrarlayıcı, devamlı omuz ağrısı
Gece ağrısı. Bu nedenle, ağrıyan taraf üzerine yatmak zorlaşır.
Adele güçsüzlüğü. Özellikle kolu kaldırmaya çalışırken hissedilir.
Omuz hareketleri sırasında tıkırtı şeklinde sesleri gelmesi.
Omuz hareketlerinde kısıtlılık.
Genellikle hastanın sık kullandığı kolunda olur.
Hastalar rahatsızlığın başlamasına neden olduğunu düşündükleri bir olay olduğunu söylerler.

Kaç tip yırtık vardır?
İki tip yırtık oluşabilir.
Tam olmayan (parsiyel rüptür) veya
Tam kat yırtık(total rüptür)

Tam olmayan yırtıklarda ağrı olur ama güçsüzlük belirgin olmaz. Yırtık ne kadar genişse omuzdaki hareketlerde zorlanma o kadar fazla olur.
Tam kat yırtık geliştiğinde hareketlerde kısıtlılık ortaya çıkar. Kolu tam olarak yukarı kaldırmak mümkün değildir.

Rotator kılıfta yırtık
Tanı: Yukarıdaki belirtilerden herhangi biri mevcutsa zaman geçirmeden doktora başvurun. Şikayetleriniz ve hastalığın gelişme öyküsü dinlenir. Muayeneniz yapılır. Röntgenler çekilir. MR genellikle gereklidir.

Tedavi: Parsiyel yırtıklar konservitif (cerrahi olmayan) tedaviye iyi yanıt verirler.

Konservatif tedaviye yanıt vermeyen parsiyel yırtıklar ve tam yırtıklarda cerrahi tedavi gerekir.

Yırtık tam değilse aşağıdaki tedavi seçeneklerini önerebilir;
istirahat;özellikle aşırı kullanma nedeniyle gelişmişse yardımcı olabilir.
İlaç (ağrı ve ödem giderici ilaçlar)
Kuvvetlendirme ve germe egzersizleri
Kortikosteroid (kortizon) enjeksiyonu ağrının giderilmesinde yardımcıdır.
Ultrason iyileşme sürecinde yararlıdır.

Ameliyata nasıl karar verilir?
Yukarıdaki yöntemlerle tedavi edilemeyen parsiyel yırtıklar veya tam yırtıkların tedavisi için ameliyat gerekir.

Burada hangi cerrahi tekniğin seçileceğine rotator kılıftaki yaralanmanın büyüklüğü, yeri ve nedenine bağlı olarak karar verilir.

Artroskopik debridman: Rotator kılıftaki küçük yırtıklar; küçük operasyonlar ile tedavi edilebilir. Tendon içerisindeki dejenerasyonu veya yırtığı görmek ve debridmanını yapmak için artroskopi gerekir. Tendona dikiş konulmaz. Küçük yırtıkların kendiliğinden iyileşmesi beklenir.
Akromioplasti: Artroskopik debridman ve akromioplasti ameliyatı rotator kılıf alt yüzündeki yırtıklar için gerekli olabilir. Akromioplasti ameliyatında; akromion (kürek kemiği çıkıntısı) ucu kesilir ve düzeltilir. Bu sayede akromion altında seyreden rotator kılıf üzerindeki basınç azaltılır. Tendon yırtığını onarmaktan daha basit bir prosedürdür ve sonuçları genellikle iyidir. Tendon üst yüzeyindeki yırtıklar genellikle dikiş gerektirir.
Artroskopik Onarım: Rotator kılıfın hasarlı kısımlarının temizlenmesi ilk basamaktır. Daha sonra tendonun yapıştığı humerus (kol kemiği) hazırlanır. Kemik üzerindeki yumuşak doku temizlenir. Kemikte dikiş materyalinin geçeceği delikler açılır. Daha sonra tendona dikiş konur ve deliklerden geçirilerek kemiğe tespit edilir. Tendon zaman içinde kemik üzerinde iyileşir.

 

Rotator kılıf onarımı
Mini-açık tamir : Artroskopi ile birlikte bir kaç santimetrelik küçük kesilerden tam yırtıkların tedavisi yapılır. Çoğu vakada bu teknik tercih edilir.

Açık Onarım: Yaralanmanın çok ciddi olduğu vakalarda uygulanır. Yaklaşık 5 cm’lik bir cilt kesisi ile kaslar ve yumuşak dokular ayrılarak rotator kılıf tendonununa ulaşılır ve onarımı yapılır. Burada doku transferi, tendon grefti uygulamaları yapılabilir.

Ameliyat Sonrası Rehabilitasyon (Fizyoterapi)
Rotator kılıf ameliyatları sonrası rehabilitasyon yavaş ilerleyen bir süreçtir. Bu süreç yaklaşık 2-3 ay sürebilir. Tam düzelme ise 6 ayı bulabilir. Omuzda ekleminde erken dönemde hareketi sağlamak ve arttırmak önemlidir fakat iyileşmekte olan dokuları koruma açısından dengeli bir rehabilitasyon programı uygulamak gerekir.

Ameliyat sonrası dönemde bir süre omuzu korumak için kol-gövde askısı takılır. Erken dönemde ağrı ve şişliği azaltmak için soğuk uygulama gerekebilir.

Hareket açıklığını sağlayan egzersizler ile başlanır ve germe – güçlendirme egzersizleri ile devam edilir. Çok kısa zamanda çok fazla egzersiz yapmama konusunda dikkatli olmak gerekir.

Omuzun ön kısmındaki kasların kesildiği ameliyatlar sonrası rehabilitasyon yavaş seyreder. Pasif egzersizler ile başlanır. Pasif egzersizler sırasında omuz hareket ettirilir fakat kaslar aktif olarak kasılmaz. Terapist pasif hareketlerin evde nasıl yapılacağını anlatır.

Aktif terapi dönemi 3-4. haftada başlar. Bütün hareket aralığında kişi kendi kas gücünü kullanmaya başlar. Hafif izometrik güçlendirici egzersizler ile başlanılır. 6. haftada daha aktif güçlendirici egzersizlere başlanır. Egzersizler; rotator kılıf ve omuz çevresi kaslarının kuvvetini arttırmaya odaklanır.

Omuz sıkışma hastalığı bir veya daha fazla sorunun bir arada bulunması ile gelişir.

Omuz ekleminde 3 kemik yer alır:kürek kemiği (skapula), kol kemiği (humerus) ve köprücük kemiği (Klavikula).

Rotator kılıf kol kemiğini kürek kemiğine bağlayan yapıdır. Bu kılıf oluşturan 4 kasın kirişi kemikleri çekerek hareket ettirirler. Rotator kılıf kolumuzu kaldırmada ve omuzu döndürme hareketinde yardımcıdır. Rotator kılıf; kürek kemiği çıkıntısı olan akromion ile omuz başı arasında 1-1.5 cm’lik bir aralıkta uzanır.

Akromion ile rotator kılıf arasında bursa adlı kese şeklinde bir yapı yer alır. Bu yapı içerdiği kayganlaştırıcı sıvı ile kemik ve kas arasında sürtünmeyi azaltır.

Kolun kaldırma hareketi, kol kemiğini (humerus), akromionun köşesine doğru zorlar. Aşırı kullanım ile bu durum bursa dokusunda irritasyona ve şişmeye (yangı-inflamasyon) neden olur. Buna bursit denir. Tendinit ise tendon inflamasyonunur. Omuzdaki ağrının iki temel nedeni bursit ve tendinittir.

Bursa veya tendonların inflamasyonlarına bir çok problem neden olabilir. Omuz sıkışma sendromu; rotator kılıf tendonlarının omuz ekleminin çatısında bulunan akromiona sürtünmesiyle oluşur.

Köprücük kemiği ile kürek kemiği arasındaki eklem (akromioklavilüler eklem) kireçlenerek tendonların geçtiği boşluğu daraltır. Bu da sürtünme ile bursit ve tendinite neden olur.

Omuz başının üzerindeki çatının ön kısmının (akromion) anatomik olarak aşırı kıvrık olması da kolu yukarıya kaldırma sırasında tendonların buraya sıkışmasına neden olur. Sıkışma tendinite yol açar. Bu da zaman içinde rotator manşette yırtığa sebep olur.

Kimlerde daha sık görülür?
Sporcular, endüstri işçileri, ev bakım elemanlarında daha sık görülür.

Muhtemel bir yaralanmadan nasıl korunulur?
İleri yüklenme yapılan sporcularda dikkatli olmalıdır. Bu vakalarda muhtemel sakatlanmalara karşı takımların tıbbi ekipleri uyanık olmalıdır. Ağrı başladığı anda önlemler alınmalıdır. Omuzunuzu rahatsız hissederseniz spor yapmaya devam etmeyin. Limitlerinizi zorladığınızda karşılaştığınız omuz ağrılarına ilgisiz kalmayın, dinlenin. Nüks ederse mutlaka ortopediste başvurun.

Belirti ve bulguları nelerdir?

Hastalar genellikle ilk belirtileri görmezden gelirler. Genellikle başlangıçta küçük bir ağrı ve adelelerde hafif bir güç kaybı vardır. Omuzda hareket kısıtlılığı ve baş üzeri hareketlerde ciddi ağrı daha sonra başlar.

Tekrarlayıcı tendinit atakları rotator kılıf yırtığına neden olabilir.

Ağrı
Ön tarafta
Ön ve yandan kola yayılır.
Gece artar. Etkilenen omzun üzerine yatmakta zorlanır.
Bursitte, orta-ileri derecede ağrı ve hareket kısıtlılığı vardır.
Tendinitte ise bazı pozisyonlarda keskin bir ağrı olur

Hareket kısıtlılığı
Omuzu öne, yukarı ve yana kaldırma hareketlerinde üst açılarda kısıtlılık görülür.
Kolu içe çevirme, sırta götürme, sutyen açma-takma gibi hareketlerde kısıtlılık vardır,
Arka cebe uzanırken ağrı hissedilir.
Durum ilerledikçe güçsüzlük ve kolu kaldıramama şikayetleri belirir. Bu da rotator kılıfta yırtık oluştuğunu düşündürür.

Tanı
Detaylı hikaye ve fizik muayene ile çoğu hastada tanı konur.

Anormal eğimli akromion veya kemik çıkıntıları görmek için röntgen istenir. Rotator kılıf yırtığından şüphelenilirse MRG tetkiki istenir.

Bazı vakalarda ağrının omuzdan veya boyundaki bir olaydan mı kaynaklandığını ayırdetmek için omuz eklemindeki bursa dokusuna lokal anestezik verilir. Buna sıkışma testi (impingement test) denir. Ağrı tama yakın geçer ve kol hareketleri artarsa omuzda sıkışma vardır. Ağrı azalır fakat kolda belirgin güçsüzlük varsa rotator kılıfta yırtık vardır. Ağrıda hiçbir değişiklik yoksa sorun boyundan kaynaklanıyor denebilir.

TEDAVİ
Cerrahi Dışı Tedavi
Bursitte tanıdan hemen sonra ilk olarak istirahat önerilir. Buz uygulaması, ödem giderici ilaçlar, kortikosteroid enjeksiyonları, ultrasonografi etkin bir tedavi sağlayabilir. Bazen geçici olarak kol askısı kullanılması gerekebilir. Ağrı azalınca omuz güçlendirme egzersizlerine başlanmalıdır.

Tendinitte olayı ortaya çıkaran hareketler yeterince uzun süre bırakılırsa iyileşme başlar. Hasta daha sonra tedrici olarak germe ve güçlendirme egzersizlerine başlar. Egzersiz öncesi sıcak sonrasında soğuk uygulaması iyi sonuç verir. Daha ciddi vakalarda ilaç ve kortikosteroid enjeksiyonları yararlıdır.

Kortikostreoid (kortizon) enjeksiyonu;
Genç-sporcularda kaçınılmalı
Ağrı ve infamasyon geçirici özelliği mükemmeldir.
Rotator kılıf tendonlarında yırtık olmamalıdır. Yırtık durumunda yapılırsa yırtığı büyütebilir. İleri yaşlardaki hastalarda yırtık olmasına rağmen kortizon ağrıyı gidermek için yapılabilir.
Öncesinde lokal anestezik ile test yapılması hastanın fayda görüp görmeyeceği hakkında bilgi verir.
En fazla 3 enjeksiyon yapılmalıdır.

Cerrahi Tedavi
Cerrahi dışı tedavi yöntemleri ile semptomlar 5 aydan fazla süreyle devam ediyor ise cerrahi tedavi düşünülür. Aşağıdaki cerrahi seçeneklerinden gerekli olanları tercih edilebilir

Subakromial Dekompresyon:Cerrahi tedavinin amacı; rotator kılıf tendonları ile akromion arasındaki alanı genişletmektir. Akromionun yaptığı basıyı azaltmak işlemine subakromial dekompresyon denilmektedir. İlk önce rotator kılıf ve bursa dokusu üzerinde bası oluşturan akromion altındaki kemik çıkıntılar temizlenir. Genellikle bu sırada akromionun altından da bir miktar kemik doku çıkarılarak boşluk genişletilmeye çalışılır.

Akromioplasti; Cerrahi olarak akromionun kesilmesi ve şekil verilmesi işlemidir.

Rezeksiyon Artroplastisi:Akromioklaviküler eklemde kireçlenme olduğunda köprücük kemiğinin ucu kesilmesi işlemi yapılabilir. Bu işleme rezeksiyon artroplastisi denmektedir. Köprücük kemiğin uç kısmından 2 cm’lik bölüm çıkarılır. Buradaki amaç; kemiğe sürtünmeden ileri gelen ağrının ortadan kaldırılmasıdır.

Artroskopik Girişim:Yukarda bahsedilen cerrahisi girişimler artroskopi ile yapılabilir. Artroskop küçük bir insizyon ile eklem içine sokulan ve eklemin görüntülenmesini sağlayan küçük bir kameradır. Bu kamera sayesinde çalışılan saha televizyon ekranından görülür. Açılan birkaç küçük kesi ile cerrahi aletler sokularak kemik doku törpülenir.

 

Ameliyat Sonrası Rehabilitasyon:
Birkaç gün omuzu korumak için kol-gövde askısı takılır.
Omuzda erken dönemde hareketi sağlamak ve arttırmak önemlidir fakat iyileşmekte olan dokuları koruma açısından dengeli bir rehabilitasyon programı uygulamak gerekir.

Artroskopik cerrahiden sonraki rehabilitasyon hızlı ilerler. Hareket genişliğini sağlayan egzersizler ile başlanılır ve germe – güçlendirme egzersizleri ile devam edilir. Çok kısa zamanda çok fazla egzersiz yapmama konusunda dikkatli olmanız gerekir.

Açık ameliyatlar sonrası rehabilitasyon yavaş seyreder. Pasif egzersizler ile başlanır. Pasif egzersizler sırasında omzunuz hareket ettirilir fakat kaslarınız aktif olarak kasılmaz. Terapistiniz omzunuzu kibarca hareket ettirir ve kolunuz gerer. Bu pasif hareketleri evde nasıl yapacağınız anlatılır.
Aktif terapi dönemi 3-4. Haftada başlar. Tam düzelme 2-3 ayı bulabilir.

Biceps kası iki parçadan oluşan bir kastır.Bu kasın uzun başının tendonu kol kemiğinin baş kısmında bulunan büyük ve küçük çıkıntılar arasındaki oluktan(Bisipital oluk) geçer.
Burada tendonun kılıfında yangısal bir hadise olmasına bisipital tenosinovit denir.

Hastalığın sebepleri nelerdir?
Bisipital olukta düzensizlik:Bisipital oluk sığ veya düzensiz olursa, tendon bu oluk içinden kayarken tahrişe uğrayabilir.

Aşırı Kullanma:Halter sporu yapanlarda, tenisçilerde ve atıcılarda olduğu gibi aşırı kullanma, oluk içinde aşırı sürtünme yaparak bu duruma neden olabilir.

Travma:Bisipital oluk üzerine gelen künt travma sonucu oluşan ezilme, oluğu çevreleyen yumuşak dokularda değişiklikler yaparak oluğu daraltabilir buda tendonun bu dar olukta zedelenmesine sebep olabilir.

Dejeneratif değişiklikler:Yaşlanma ile kemiklerde olan bozulmalar sonucu bisipital olukta çıkıntılar ve kenarlarında düzensizlikler gelişir.Devamlı olarak tendonun burada sürtünmeye maruz kalması tenosinovite yol açar.

Sıkışma Sendromları:Rotator kılıf tendiniti, kopmaları, kalsifik tendinit gibi durumlar eklem içinde yangısal sorunlara yol açar.Biceps kası eklem içinden geçtiğinden buradaki yangısal reaksiyon biseps kasının kılıfında da sorun oluşturur.

Biceps kasının oluktan tam veya kısmi ayrılması:Bu kılıfta sürtünmeye yol açar buda tendinite neden olur.

Belirtileri nelerdir?
Omuzun ön yüzünde ağrı olur. Ağrı kolun ön yüzü boyunca aşağıya yayılır. Ağrının başlangıcı birden veya sinsi olabilir. Aşırı kullanma sonucu olanları genellikle birden başlar. Ağrı omuz hareketleri ile, özellikle kolun yana açılması ve döndürülmesi ile artar, istirahatle azalır. Kişi rahat edebilmek için genellikle hareketlerini sınırlandırır ve kolunu göğsünün yanında tutar.

Tanı nasıl konur?

Tanı koydurucu en önemli bulgu bisipital oluk üzerine basmakla hassasiyet olmasıdır. Kolun dışa döndürülmesi oluk üzerinde ağrıya sebep olur. Dirsek 90 derecede iken kolu dışarı döndürmeye çalıştığımızda bisipital olukta şiddetli ağrı oluşur.

Tedavi
Konservatif tedavi (cerrahi olmayan tedavi):Erken evrede omuz bir boyun askısı ile istirahate alınır. Ağrı geçinceye kadar istirahate devam edilir. Ağrı kesici ve yangıyı bastırıcı ilaçlar verilir. Ağrı geçince egzersizlere başlanır.Bisipital oluk içine 1-2 kez lokal anestezik madde ve kortizon enjeksiyonu faydalı olabilir.
Cerrahi tedavi:4-6 ayda tıbbi tedaviye rağmen ağrı geçmezse cerrahi tedavi gerekir.Cerrahi tedavinin amacı tendonun oluk içinde hareketini rahatlatmaktır.